آسخت اورازبای، سفیر قزاقستان در تهران، با علی‌اکبر صفایی، مدیرعامل سازمان بنادرودریانوردی دیدار کرد و برای توسعه‌ همکارهای اقتصادی با ایران و اجرایی سازی هر چه سریع‌تر لجستیک دریایی و بندری با ایران تاکید کرد داد.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان بنادرودریانوردی، علی‌اکبر صفایی در دیدار سفیر قزاقستان، با بیان آمادگی این سازمان برای واگذاری پیمانکاری عملیات بندری در شمال و جنوب کشور به سرمایه‌گذاران بخش خصوصی قزاقستانی، راه‌اندازی زنجیره تامین و لجستیک دریایی را در راستای منافع دراز مدت بین دو کشور ارزیابی کرد.

معاون وزیر راه و شهرسازی در این دیدار که مجید صمدزاده صابر سفیر ایران در قزاقستان نیز به صورت ویدئو کنفرانس در آن حضور داشت، تاکید کرد: هر گونه سرمایه گذاری شرکت‌های قزاقستانی در بنادر شمال و جنوب ایران، تحت پشتیبانی قانون حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی قرار خواهد گرفت.

مدیرعامل سازمان بنادر با اشاره به پیشنهاد تشکیل خط کشتیرانی مشترک و منظم بین تهران و آستانه در دریای خزر، تاکید کرد: با توجه به تحولات سیاسی و اقتصادی صورت گرفته در منطقه و برنامه‌های روسیه برای توسعه روابط با کشورهای منطقه در جنوب خلیج فارس، لازم است هر چه سریع‌تر به یک برنامه اقدام مشترک در حوزه تجارت دریایی دست پیدا کنیم.

* راهبرد اقتصادی آستانه برای دسترسی به آب‌‌های آزاد از طریق ایران

آسخت اورازبای، سفیر قزاقستان در تهران نیز در این دیدار با اشاره به سفر هیات‌های کارشناسی قزاقستان به ایران برای بازدید از امکانات و تجهیزات بنادر امیرآباد و شهید رجایی طی یک سال گذشته، از در دست بررسی بودن چگونگی سرمایه‌گذاری شرکت‌های قزاقستانی در بنادر ایران خبر داد.

اوزاربای از علاقه‌مندی دولت قزاقستان برای توسعه روابط اقتصادی و بازرگانی با کشورهای منطقه از طریق بنادر ایران خبر داد و اظهار داشت: راهبرد اتصال به آب‌های آزاد، یکی از سیاست‌های مهم اقتصادی آستانه محسوب می‌شود، بنابراین دولت قزاقستان نیز به دنبال اجرایی‌سازی هر چه سریع‌تر پروژه همکاری لجستیکی با ایران است.

سفیر قزاقستان در تهران خاطر نشان کرد: در سیاست خارجی قزاقستان علاوه بر ایران، تلاش می‌کنیم روابط خوبی با کشورهای منطقه از جمله ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان، آذربایجان و ترکمنستان حفظ کنیم.

طول سواحل کشورمان ایران در پهنه جنوبی (بدون احتساب جزایر) حدود 1400 کیلومتر بوده و این ویژگی جغرافیایی، ایران را در جایگاه ویژه لجستیکی قرار داده است. 

اما متاسفانه در طول سال های گذشته، کمتر بهره ای از این ویژگی ممتاز جغرافیایی برده ایم، چرا که کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس علی رغم فقدان استعداد بالقوه همسنگ ایران در تجارت دریایی، گوی سبقت را از ما ربوده اند و عملا ایران سال به سال در حال منزوی تر شدن در عرصه لجستیک دریایی است. 

در واقع ایران تنها کشور خاورمیانه است که علاوه بر دسترسی به آب های گرم اقیانوسی، دسترسی زمینی به آسیای میانه، غرب آسیا و اروپا دارد. کشوری که در روزگار باستان محل عبور دو شاهراه تجاری مهم (ادویه و ابریشم) بود، هم اکنون در تجارت منطقه ای نیز به کشوری غیر موثر تبدیل شده است.   

با نگاهی گذرا به طرح های توسعه دریایی در منطقه خلیج فارس که با سرعت تمام در حال انجام است به این باور می رسیم که عملا زنگ خطر برای تجارت دریایی کشورمان مدت هاست به صدا در آمده است.

در این گزارش قصد داریم طرح های توسعه دریایی در کشورهای حاشیه خلیج فارس را بررسی کرده تا شاید نهیبی باشد به مسئولان ذی ربط صنایع دریایی کشورمان:

شهر جدید حریر (کویت)

سرمایه گذاری گسترده چینی ها در ساخت این شهر جدید به سبب توسعه و تکمیل طرح یک کمربند یک جاده است، طرحی که هدف آن تجارت چین با بیش از 70 کشور جهان است. چینی ها در جستجوی آن هستند که با سرمایه گذاری گسترده در کویت، این کشور ثروتمند عربی حاشیه خلیج فارس را در طرح عظیم تجاری خود دخیل کنند. 

بندر بزرگ مبارک (مبارک الکبیر) در ساحل شرقی جزیره بوبیان واقع شده است که در امتداد بزرگراه سرتاسری به سرزمین اصلی و شهر جدید حریر متصل خواهد شد. در جوار بندر مبارک، ساخت یک نیروگاه 5 هزار مگاواتی برنامه ریزی شده است. 

لازم به ذکر است که ساخت بندر مبارک در سال های اخیر منتج به بروز مناقشات بین عراق و کویت شده است. با توجه به مجاورت اسکله های این مجتمع بندری با مرز عراق و بندر فاو، انتظار می رود که جدال های سیاسی در سال های آتی بین دو کشور همسایه افزایش یابد. آنچه که لازم به ذکر است اهتمام ویژه کویت برای توسعه همه جانبه جزیره مرزی خود با عراق است. 

بندر دقم (عمان)

کشور سلطنتی عمان که در طول دهه ها همواره کشوری میانه رو در سیاست و روابط بین الملل به حساب آمده است، چند سالی می شود که پروژه ای بزرگ را در سواحل جنوبی خود آغاز کرده است. بندر چند منظوره دقم در کرانه های دریای عرب و با سرمایه گذاری گسترده پادشاهی عمان در حال احداث است. این بندر که ما بین دو شهر بزرگ این کشور یعنی مسقط (پایتخت) و صلاله قرار دارد، قرار است تجارت بین المللی عمان را متحول کند. 

طبق برنامه ریزی ها، این مجتع بزرگ بندری در آینده هاب اصلی صنایع شیلات در عمان خواهد شد و همچنین صنایع سنگین مانند نفت و گاز نیز در این مجموعه توسعه می یابند. از جمله دلایل احداث بندر دقم می توان به دور بودن این منطقه از تنگه هرمز و امنیت نسبی کشتی ها اشاره کرد.

در حال حاضر، بندر دقم دارای امکاناتی همچون فرودگاه، اسکله باربری و مخازن نفتی بوده و طرح های توسعه در این منطقه با سرعت در حال اجراست. لازم به ذکر است که بندر چند منظوره دقم به نوعی از حمل و نقل ترکیبی بهره مند خواهد شد. 

بندر فاو (عراق)

در میان کارشناسان جغرافیای سیاسی همواره ضعف بزرگ جغرافیایی عراق، کمبود ساحل و دسترسی به آب های آزاد بیان شده است. این ماجرا تا قدری اهمیت داشته که طبق تحلیل ها، یکی از عوامل تاثیر گذار در حمله نظامی صدام به ایران در سال 1359 همین ضعف بزرگ ژئو پلیتیکی عراق عنوان شده است (لازم به ذکر است که زمینه های جنگ 8 ساله دلایل دیگری نیز داشته است). 

در طول سالیان، عراق به اصطلاح جنگ زده عملا نقشی در تجارت دریایی ایفا نمی کرد، اما اخیرا، اخباری از طرح توسعه عظیم بندر فاو برای رونق تجارت دریایی این کشور در سال های پیش رو منتشر شده است. از طرفی دیگر ساخت قطار پر سرعت در دستور کار است که بندر فاو را به شمال عراق متصل کرده و این کشور از طریق ترکیه تجارت خود با کشورهای اروپایی را تسهیل می کند. 

◄ رنسانس اقتصادی در عراق با ساخت قطار پر سرعت

توسعه بندر دمام (عربستان)

مجتمع بندری دمام به عنوان قطب اصلی صادرات نفت عربستان سعودی در سواحل شرقی این کشور قرار دارد. دمام با جمعیت بیش از 2 میلیون نفر بزرگترین و پر جمعیت ترین بندر خلیج فارس است. دفتر مرکزی شرکت آرامکو عربستان در نزدیکی دمام و در شهر ظهران قرار دارد. بزرگترین نفت کش های جهان از دوردست ترین نقاط کره خاکی در دمام پهلو گرفته و نفت عربستان را جابجا می کنند.

در دی ماه 1401، حکومت عربستان سعودی از طرح توسعه و بازسازی بندر دمام به ارزش 1.9 میلیارد دلار خبر داد. علاوه بر ایجاد حدود 4 هزار شغل، این طرح توسعه ظرفیت دمام را به میزان 120 درصد افزایش داده و به رقم جابجایی 7.5 میلیون تی ای یو می رساند. 

زمین لرزه ای به بزرگی ۷.۸ ریشتر با پس لرزه های متعدد یک هفته پیش (دوشنبه ۱۷ بهمن ماه ۱۴۰۱) جنوب ترکیه و شمال سوریه را لرزاند و به گفته مقامات ترکیه، تاکنون در آن کشور بیش از ۲۹ هزار نفر کشته و حدود ۸۰ هزار مجروح برجای گذاشته است.

زمین لرزه ای به بزرگی ۷.۸ ریشتر با پس لرزه های متعدد یک هفته پیش (دوشنبه ۱۷ بهمن ماه ۱۴۰۱) جنوب ترکیه و شمال سوریه را لرزاند و به گفته مقامات ترکیه، تاکنون در آن کشور بیش از ۲۹ هزار نفر کشته و حدود ۸۰ هزار مجروح برجای گذاشته است. 

به گفته ناظران چینی، این زمین لرزه بزرگ در ترکیه احتمالا تاثیرات قابل توجهی بر تبعات درگیری روسیه و اوکراین و همچنین امنیت انرژی اروپا خواهد داشت.

 رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه روز چهارشنبه گذشته از عملیات جستجو، نجات و امدادرسانی در محل فاجعه بازدید و با بازماندگان این حادثه دیدار و همدردی کرد و گفت: ترکیه تمام امکانات خود را برای مقابله و جبران پیامدهای زلزله بسیج کرده است.

از زمان وقوع زمین لرزه، پیامهای تسلیت و ابراز همبستگی با ترکیه از سراسر جهان سرازیر شده و بسیاری از کشورهای دنیا به اعزام تیم های امداد و نجات به محل واقعه مبادرت ورزیده اند.

وانگ ییوی، مدیر موسسه امور بین الملل در دانشگاه رنمین چین، روز پنجشنبه به گلوبال تایمز گفت: موقعیت ژئوپلیتیک ترکیه از زمان آغاز مناقشه روسیه و اوکراین برجسته شد و کار امدادرسانی به زلزله ممکن است از تمرکز اردوغان به عنوان میانجی بین روسیه و اوکراین بکاهد.

اردوغان و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه از زمان آغاز درگیری های روسیه و اوکراین بارها با یکدیگر صحبت کرده اند و ترکیه توانست به عنوان میانجی در کنار سازمان ملل متحد توافقی را برای صادرات غلات از بنادر اوکراین رقم بزند.

یکی از مناطق آسیب دیده، بندر اسکندرون است که کانونی برای تردد و تخلیه و بارگیری کشتیهای باری و تانکر در منطقه محسوب می شود.

اگر حرکت کشتیهای تانکر به دلیل مشکلات ناشی از زلزله در بندر اسکندرون به تعویق افتد، این می تواند کمبود حامل های انرژی را که از زمان درگیری های روسیه و اوکراین آغاز شده، تشدید کند.

مطابق با آخرین گزارش ها بیشتر بنادر ترکیه تحت تاثیر زلزله قرار گرفته اند و زمان ماندگاری محمولات صادراتی ترکیه در بنادر  آن کشور نیز طولانی شده تا جائیکه که زمان ماندگاری محمولات صادراتی در بندر مرسین به حدود ۱۱ روز افزایش یافته است.

همزمان با آغاز بحران اوکراین، مذاکراتی درباره احداث خط لوله انتقال گاز از ترکیه به اروپا انجام شده بود.

حالا ممکن است چنین زمین لرزه های شدیدی به تجدید نظر در مورد مناطق زلزله خیز ترکیه بیانجامد و در دراز مدت بر مسیرهای آینده انتقال انرژی تاثیر بگذارد.

به گفته کارشناسان، زلزله ویرانگر ترکیه که ضرباتی را به تاسیسات بندری این کشور وارد کرده، به دلیل موقعیت مهم بنادری که ترکیه در اختیار دارد، تاثیر قابل توجهی بر این کشور آسیایی-اروپایی داشته و ابهاماتی را برای کشتیرانی جهانی در این منطقه به وجود آورده است.

بندر اسکندرون که در سواحل دریای مدیترانه در استان جنوبی "هاتای" واقع شده بر اثر زلزله آسیب دید و صدها کانتینر در آن آنش گرفتند به طوریکه مدتی عملیات کلیه پایانه های این بندر به تعطیلی کشیده شد و کشتی های باری ناچار به حرکت به سمت سایر بنادر منطقه گردیدند.

بنا به گزارش رویترز، بندر اسکندرون به عنوان یکی از دو قطب اصلی کانتینری در سواحل جنوب شرقی ترکیه، بر تجارت داخلی این کشور تمرکز دارد.

گروه کشتیرانی مرسک (دومین خط کشتیرانی بزرگ جهان از لحاظ ظرفیت حمل کانتینر) در بیانیه ای اعلام کرد: باتوجه به وضعیت موجود در اسکندرون، ما باید تمام محمولات به مقصد این بندر را در بنادر مجاور از جمله مرسین و پورت سعید تخلیه و رزروهای انجام شده برای حمل کالاهای کانتینری از مبدا بندر اسکندرون را برای مدتی تعلیق کنیم.

بای مینگ، معاون موسسه تحقیقات بازار بین المللی در آکادمی تجارت بین المللی و همکاری اقتصادی چین گفت: این زلزله بر تولید و زندگی عادی ترکیه تاثیر خواهد گذاشت و تاثیر آن بر زنجیره صنعتی و زنجیره تامین ترکیه ممکن است بر نرخ ارز و تورم این کشور تاثیر منفی بگذارد.

بای خاطرنشان کرد: ترکیه بین دریای سیاه و دریای مدیترانه واقع شده و تنگه بسفر به عنوان یک آبراه مهم برای کشتیرانی جهانی عمل می کند و زلزله بدون شک می تواند بر روی این نقش مهم تاثیر منفی بگذارد.

وو مینگهوا، تحلیلگر کهنه کار کشتیرانی چین، روز چهارشنبه به گلوبال تایمز گفت که تاثیر این اتفاق بر کشتیرانی چین محدود است زیرا بندر آسیب دیده در ترکیه در موقعیت محوری برای مسیرهای کشتیرانی بین چین و اروپا نیست.

مسیر دریایی سنتی بین چین و اروپا از دریای چین جنوبی، تنگه مالاکا، آب های اقیانوس هند و کانال سوئز می گذرد. طی شدن این مسیر معمولا ۳۰ تا ۴۸ روز طول می کشد.

ژونگ گفت: تاثیر این فاجعه طبیعی با توجه به فاصله از بنادر بزرگ کانتینری ترکیه برای تجارت بین چین و اروپا چندان زیاد نیست و تاثیر محدودی بر کشتیرانی جهانی دارد.

ژونگ گفت، در عوض، اکنون نگرانی ها بر تأثیر ثانویه زلزله بر خود ترکیه، به ویژه زیرساخت های لجستیکی و حمل ونقل داخلی آن کشور متمرکز شده است.

به گزارش رویترز، مقامات دریایی ترکیه روز جمعه، چهار روز پس از وقوع آتش سوزی در بندر اسکندرون اعلام کردند که حریق اطفا گردیده و عملیات در این منطقه از سر گرفته شده است. بیش از هزار کانتینر که در آتش سوخته بودند در حال جداسازی هستند و بازسازی بندر به سرعت آغاز می شود.

بنادر تجاری دریایی ترکیه در سال ۲۰۲۲ مجموعاً ۵۴۳ میلیون تن محمولات مختلف را از کشتیها تخلیه و بارگیری کرده اند که در مقایسه با سال قبل ۳ درصد افزایش را نشان می دهد. 

مقدار کالای ترانزیت شده از طریق قلمرو ترکیه نیز در سال ۲۰۲۲ معادل ۸۱ میلیون تن (۱۵ درصد عملکرد بنادر) بوده است.

روسها ۷ اسکله در بندر ماخاچ قلعه را تا پایان سه ماهه دوم سال ۲۰۲۳ تعمیر می کنند

بندر دریایی تجاری ماخاچ قلعه تعمیر تاسیسات خود را آغاز کرده و طبق گزارش کانال تلگرامی بندر مذکور، امسال ۷ اسکله قرار است تعمیر شوند که شامل شش اسکله در بخش نفتی و یک اسکله در ترمینال غلات می شود.

 این تاسیسات بیش از ۲۰ سال است که تعمیر نشده اند.

روسها می گویند کار تعمیر بدون ایجاد هرگونه توقف در عملیات در حال انجام است و تا پایان سه ماهه دوم سال ۲۰۲۳ به اتمام می رسد.

بندر تجاری دریایی ماخاچ‌ قلعه تنها بندر آبهای عمیق روسیه در دریای خزر است که در زمستان دچار یخبندان نمی شود  و می‌تواند شناورهایی با طول حداکثر ۱۵۰ متر و عمق آبخور تا ۴.۵ متر را در خود جای دهد. 

 زیرساخت های این بندر قابلیت جابجایی ۳ میلیون تن بار در سال برای کالاهای عمومی، محموله های فله خشک و کانتینر با ظرفیت سالانه ۱.۲ میلیون تن، ترمینال Ro-Ro با ظرفیت سالانه ۱.۳ میلیون تن و پایانه غلات با ظرفیت سالانه نیم میلیون تن را دارند.

بندر ماخاچ قلعه سیستم حمل و نقل جنوب روسیه را با کشورهای آسیای میانه، ایران، منطقه ترانس قفقاز و غیره مرتبط می کند.

 در حال حاضر عمق کانال دسترسی بندر ماخاچ قلعه به حدود ۳/۵ متر کاهش یافته و موجب معطلی بعضی کشتیها برای پهلوگیری و تخلیه و بارگیری کالا و کانتینرها شده است.

 پس کرانه های بندر ماخاچ قلعه در بخش جاده و ریل دچار مشکلات زیادی است و باعث کاهش استقبال صاحبان کالا از این بندر می شود.

 بنادر روسی نوار سواحل خزر (آستاراخان،علیا و ماخاچ قلعه) کمتر از یک درصد از مجموع مبادلات تجاری دریایی روسیه را که در سال گذشته بالغ بر ۸۴۱ میلیون تن بوده است، انجام می دهند.

علی فتحی در بازدید از طرح توسعه بندر چابهار افزود: توسعه بندر شهید بهشتی چابهار، چشم انداز دولت در سواحل مکران است.

به گفته فتحی، بندر شهید بهشتی چابهار یک کریدور جهانی و مرکز طلایی برای ترانزیت کالا است.

معاون مهندسی و توسعه امور زیربنایی سازمان بنادر و دریا نوردی کشور گفت: از آنجایی که بندر شهید بهشتی چابهار یک کریدور جهانی و مرکز طلایی برای ترانزیت کالاست که به آبهای آزاد و به بازارهای جهانی،راه دارد جا دارد، که زیرساخت های آن هرچه زودتر فراهم و از ظرفیت این بندر برای واردات و صادرات کالا بیش از پیش بهره برداری شود.

علی فتحی افزود: در طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار برای ساخت و تکمیل پروژه های روبنایی و زیر بنایی،تاکنون بیش از سه هزارو ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار هزینه شده که تحول بزرگی در رونق‌اشتغال و جذب کالا در این بندر ایجاد شده است که البته سرمایه گذاری بخش خصوصی در بندر شهید بهشتی چابهاربه مبلغ ۱۴۰۰میلیارد تومان نیز در این رونق بی تاثیر نبوده است .

مدیرکل اداره بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان هم گفت: در هفت ماهه اول سال جاری در اسکله بندر شهید بهشتی چابهار، ۸۳ فروند کشتی بزرگ حامل کالاهای نفتی وکالای اساسی ،پهلوگیری کرده اند که‌ با تخلیه و بارگیری این کشتی ها، ظرفیت تخلیه و بارگیری به بیش از ۲.۵ میلیون تن رسیده است.

عسکری نسب بیان کرد: از ابتدای سال جاری تاکنون، بیش از ۴۰۰ هزارتن کالای فله از ‌بندر شهید بهشتی چابهار صادر شده است، که درمقایسه با مدت مشابه، با رشد ۸۰ درصدی صادرات کالا همراه بوده است.

وی گفت: با تمهیدات اتخاذ شده، در صدد هستیم بابسترسازی مناسب، این بندر در بخش کانتینر و ترانزیت، به یک‌بندری کانتینری تبدیل شود.

وزیر خارجه جدید چین در تماس تلفنی با همتای عربستانی خود بر تقویت همکاری های اقتصادی دو کشور و لزوم ایجاد «منطقه آزاد تجاری چین- خلیج (فارس)» در «اسرع وقت» تاکید کرد. 

وزارت خارجه چین که متن رسمی گفتگوی تلفنی کین گانگ و فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی را منتشر کرده، همچون بیانیه پایانی نشست مشترک سران چین و شش کشور حوزه خلیج فارس در دسامبر گذشته، از استفاده از نام «خلیج فارس» امتناع کرده و از نام «چین-خلیج» برای منطقه آزاد تجاری مدنظر دو کشور استفاده کرده است. 

در گزارش رسمی وزارت خارجه چین که دوشنبه شب منتشر شد، به نقل از کین گانگ آمده است: «عربستان سعودی و چین باید همکاری ها خود را در زمینه های اقتصادی، تجاری، انرژی، زیرساخت ها، سرمایه گذاری، مالی و فناوری پیشرفته گسترش دهند.»

فیصل بن فرحان نیز در این گفتگو تاکید کرده که عربستان سعودی روابط با چین را سنگ بنای مهم روابط خارجی می داند و کشورش به طور کامل به اصل چین واحد پایبند است.

پکن طی سال های اخیر تلاش های خود را برای تقویت روابط با منطقه، به ویژه با عربستان سعودی، بزرگترین تامین کننده نفت خام این کشور افزایش داده است. ایجاد منطقه آزاد تجاری در خلیج فارس پیشنهاد محوری برنامه های این کشور برای تضمین تامین امن انرژی مورد نیاز در زمان تنش های ژئوپلیتیکی و نوسانات قیمتی در بازار جهانی نفت است.

در جریان سفر سال گذشته شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین به ریاض نیز ۴۶ توافقنامه همکاری به ارزش ۵۰ میلیارد دلار امضا شد. 

تهران و پکن نیز پیش تر یک سند همکاری های ۲۵ ساله موسوم به «سند همکاری راهبردی و جامع ۲۵ساله ایران و چین» امضا کرده بودند و مقام های جمهوری اسلامی مدعی شده بودند که بر مبنای این سند بنا است چین در ایران ۴۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری در زیرساخت ها انجام دهد.

با این وجود وزارت اقتصاد ایران اخیرا اعلام کرد که از ابتدای روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی تا کنون، چینی ها در مجموع در ۲۵ طرح آنهم تنها به ارزش ۱۸۵ میلیون دلار در ایران سرمایه گذاری کرده اند.

دی پی ورلد نزدیک به ۸۰ میلیون تی ای یو عملیات کانتینری در سراسر جهان انجام داد.

دی پی ورلد در سال گذشته میلادی بیش از ۷۹ میلیون تی ای یو عملیات کانتینری در پایانه‌های خود در بنادر مختلف جهان انجام داده که نسبت به سال قبل ۱.۴ درصد افزایش نشان می دهد. 

ترمینال کانتینری دی پی ورلد در جبل علی، شاهد انجام عملیات تخلیه و بارگیری کشتیهای کانتینری به میزان ۱۴ میلیون تی ای یو در سال ۲۰۲۲ بود که افزایشی ۱.۷ درصدی را در مقایسه با سال ۲۰۲۱ به همراه داشت.

بر اساس گزارش دی پی ورلد، علاوه بر جبل علی (دبی)، سایر پایانه های کانتینری تحت راهبری این ترمینال اپراتور اماراتی در جده (عربستان سعودی)، آنگولا، سوخنا (مصر)، لندن گیت وی (بریتانیا)، کنستانزا (رومانی)، کاسدو (جمهوری دومینیکن)، پوسورجا (اکوادور)، سانتوس (برزیل) و بریسبین، سیدنی، فرمنتل و ملبورن (استرالیا) عملکرد خوبی در سال گذشته داشته اند.

احمد بن سلیم، رئیس و مدیر اجرایی این گروه اظهار کرد: ما خوشحالیم که یک عملکرد خوب دیگر را در سال ۲۰۲۲ همراه با رشدی بیشتر از پیش بینی های قبلی گزارش می کنیم.

وی افزود: عمده رشد ما در آسیا، اقیانوسیه، آمریکا و استرالیا بوده است.

 لازم به ذکر است که عملکرد کانتینری بندر شهید رجایی (بندرعباس) به عنوان بزرگترین و فعالترین بندر کانتینری کشورمان در سال ۲۰۲۲ در حدود ۱.۹ میلیون تی ای یو بوده است.

کشتیرانی مرسک اعلام کرد: عملیات و خدمات لجستیکی شرکت کشتیرانی مرسک همچنان تحت تاثیر زمین لرزه ترکیه و سوریه قرار می گیرد که در روز دوشنبه 6 فوریه 2023 منطقه را لرزاند و تعدادی پس لرزه را به دنبال داشت.

 بندر اسکندرون تا اطلاع ثانوی بسته است، زیرا تیم ها به دنبال برآورد خسارت قابل توجه ناشی از فاجعه و آتش سوزی متعاقب آن هستند.

به گزارش تین نیوز، این شرکت تاکید کرد: در حال حاضر نمی توانیم دقیقا بگوییم چه مدتی عملیات تخلیه و بارگیری در بندر اسکندرون متوقف است، اما مشتریان را در اسرع وقت از آخرین پیشرفت ها مطلع خواهیم کرد.  

در حال حاضر هیچ گونه سفارش حمل یا رزرو جدید به مقصد و از مبدا اسکندرون نمی پذیریم. تیم های ما به سختی در حال توسعه برنامه های اضطراری شامل هاب های مجاور و کشتی های پشتیبان کننده  با هدف به حداقل رساندن تأثیر کلی بر مشتریان و زنجیره تامین آنها هستند.  

اگر قبلاً رزروی در محل یا روی آب دارید، نماینده مرسک برای مشکلات احتمالی و در مورد کمک های امدادی که ما به کار گرفته ایم و کمک رسانی بیشتر به شما در منطقه پاسخگو است.

شرایط کامل اقدامات ما برای کاهش فشار بر عملیات لجستیکی شما به شرح زیر است:

هزینه خدمات COD برای کانتینرهای روی آب به مقصد بندر اسکندرون یا بندر مرسین ترکیه، یا کانتینرهایی که به طور کامل در اولین بندر بارگیری به مقصد اسکندرون یا مرسین هستند، دریافت نمی شود.

بدون هزینه اصلاح / لغو برای رزروهای فعال به و از اسکندرون یا مرسین در محل.

ما از هزینه های جریمه برای محموله های تحت قرارداد مشارکت محصول (فضا یا اسلاید اجاره شده )، صادر شده از اسکندرون یا مرسین چشم پوشی خواهیم کرد.

هزینه دموراژ و حق توقف یا اجاره از تاریخ ۶ فوریه محاسبه نخواهد شد.

عراقی ها می‌گویند قرار است ظرف کمتر از ۵ سال دیگر بندر بزرگ فاو را در استان بصره (جنوب شرقی عراق) به بهره‌برداری برسانند.

به نقل از آسام تدبیر، طبق گفته منابع عراقی، بندر بزرگ فاو در افق چشم انداز ۲۰۳۸ قرار است با ۹۰ پست اسکله و ۹۹ میلیون تن ظرفیت تخلیه و بارگیری کشتیها در سال، به عنوان دهمین بندر جهان، در جایگاه بزرگترین بندر خاورمیانه قرار گیرد، اگر چه تردیدهایی در مورد تحقق این ادعا وجود دارد. 

در طول دوران دفاع مقدس، از بهمن ماه سال ۱۳۶۴ رزمندگان ایرانی با انجام عملیات تهاجمی آبی-خاکی گسترده با نام "والفجر ۸"، شبه جزیره فاو را به تصرف خود در آوردند تا شهرهای جنوب غربی کشورمان و خطوط مواصلاتی تجاری  دریایی ایران منتهی به انتهای خلیج فارس از گزند آتش دشمن دور نگه داشته شوند، اما در فروردین سال ۱۳۶۷ و پیش از آنکه ایران قطعنامه ۵۹۸ سازمان ملل متحد را در مورد آتش بس بپذیرد، ارتش عراق با کمک های تسلیحاتی، لجستیکی و اطلاعاتی سایر کشورهای منطقه، حمایت نیروهای فرامنطقه ای و بمباران شیمیایی، فاو را با یک عملیات تهاجمی سنگین و غافلگیر کننده از نیروهای ایرانی باز پس گرفت. 

یکی از چالشهای پروژه بندر بزرگ فاو و پس کرانه های آن، بقایای مواد منفجره و مین هایی است که از زمان نبرد بین ایران و عراق در منطقه باقی مانده اند.

بنادر امام خمینی (ره)، آبادان و خرمشهر هر کدام با حدود یک قرن سابقه که پس از جنگ جهانی دوم هیچگاه نتوانستند به کانونی برای حمل و نقل  بین المللی تبدیل شوند و پیشتر صحنه رقابت را به بندر ام القصر واگذار کرده بودند، حالا با سایه تهدیدی بزرگتر روبرو شده اند تا هر چه بیشتر به حاشیه رانده شوند.

در حال حاضر بزرگترین و فعال ترین پایانه کانتینری عراق در بندر تجاری ام القصر در استان بصره قرار دارد که عملکرد آن در سال ۲۰۲۲ با حدود یک میلیون و دویست هزار تی ای یو در حدود ۸ برابر مجموع عملکرد کانتینری بنادر امام خمینی (ره) و خرمشهر بوده است.

بندر ام القصر با حمایت دولت و وزارت حمل و نقل عراق، توانسته کانونی امن و کارآمد را برای سرمایه گذاری خارجی بلند مدت ترمینال اپراتورهای بزرگی نظیر ICTSI و CMA CGM، Gulftainer فراهم آورد. 

حضور ترمینال اپراتورهای مهم منطقه ای و بین المللی در کنار شرکای عراقی در پایانه های کانتینری بندر ام القصر به افزایش چشمگیر عملکرد آن انجامیده و خطوط کشتیرانی بزرگ دنیا را به برقراری سرویس های منظم لاینر به این بندر (با وجود آنکه در انتهای خلیج فارس قرار دارد) متقاعد ساخته است.

در همین حال خط ریل جدیدی که خلیج فارس را از طریق بندر بزرگ فاو و خاک عراق به ترکیه و اروپا می رساند، در فاز طراحی است و این بار عراق به عنوان کشوری با ماهیت عملکرد ترانزیتی در نظر گرفته شده است.

عراق در حال سرعت بخشیدن به این پروژه است، زیرا به خوبی از پتانسیل خود برای ایفای نقشی مهم در حمل و نقل و تجارت بین جنوب و جنوب شرق آسیا و اروپا آگاه است.

این پروژه "Dry Canal" نام دارد که بندر بزرگ فاو را که ساخت آن از سال ۲۰۲۰ در دست انجام است، به شمال عراق و ترکیه متصل می کند و شامل احداث خطوط راه آهن برقی جدید به طول ۱۲۰۰ کیلومتر می باشد. 

رسانه های محلی به نقل از یونس الکعبی، مدیر شرکت راه آهن وزارت حمل و نقل عراق اعلام کرده که: این خطوط ریلی پس از اتصال به ترکیه به شبکه ریلی و جاده ای اروپا متصل خواهد شد.

ترکیه در حال حاضر به عنوان یک کانون اصلی ترانزیت کالا و کانتینر برای ترافیک ریلی از شرق به غرب دنیا مطرح است و به همراه جمهوری آذربایجان و گرجستان نقش مهمی در کریدور میانی (Middle Corridor) برای انتقال محموله های ورودی از چین از طریق دریای خزر به سمت اروپا دارد.

به تازگی شرکت های بیشتری بنادر ترکیه را در شبکه های حمل و نقلی خود قرار داده اند تا از مزایای ترانزیتی و لجستیکی آن کشور بهره ببرند به طوری که در سال ۲۰۲۲ حدود ۸۱ میلیون تن کالا از طریق خاک ترکیه ترانزیت شده است.

هنگامی که بندر بزرگ فاو در جنوب عراق تکمیل شود، گزینه دیگری برای نقل و انتقال کالا از جنوب و جنوب شرق آسیا به اروپا اضافه میشود و به عنوان مثال محموله های کشور هند می توانند علاوه بر بندر عباس ایران و بندر جبل علی در امارات، کانون دیگری برای رسیدن به مقاصد خود پیدا کنند.

ظرفیت عملیات پایانه کانتینری بندر بزرگ فاو بالغ بر ۳/۵ میلیون تی ای یو در سال خواهد بود.

موج شکن های بندر بزرگ فاو جمعا ۲۴ کیلومتر طول دارند که بخش شرقی را یک شرکت یونانی و بخش غربی را شرکت "دِوو" کره جنوبی ساخته است. احداث بخش بزرگی از زیرساخت این بندر را نیز شرکت "دِوو" دنبال می کند.

شرکت ایتالیایی PEG موظف به انجام مطالعات امکان سنجی این پروژه شده که تا پایان سال ۲۰۲۳ ارائه خواهد شد. 

 قرار است مناقصه احداث اولین قطعه از راه آهن برقی عراق در سال جاری اکران شود. در همین حال شنیده شده که شرکت آلستوم فرانسه مجری پروژه راهبردی اتصال بندر بزرگ فاو به ترکیه با طول ۲۲۰۰ کیلومتر طول گردیده است.

مدیرکل بنادر و دریانوردی استان خوزستان گفت: با توجه به آغاز فرآیند احداث بندر بزرگ خلیج فارس در مجاورت مجتمع بندری امام خمینی (ره)، قطعاً شاهد تغییر نقشه ترانزیتی خاورمیانه به نفع ایران خواهیم بود.

به نقل از پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، بهروز آقائی مدیرکل بنادر و دریانوردی استان خوزستان ضمن اعلام این خبر اظهار کرد: در حال حاضر، مراحل نهایی جانمایی احداث بندر بزرگ خلیج فارس به اتمام رسیده است و فرآیند کسب مجوزهای لازم برای آن آغاز شده است.

‎وی بیان داشت: این بندر دارای بیش از چهار هزار هکتار اراضی پسکرانه‌ای خواهد بود که امکان ایجاد زیرساخت‌ها و روساخت‌های بندری، مراکز لجستیکی و حمل و نقل، استقرار مراکز تولید و ارزش افزوده را با استفاده از سرمایه گذاری بخش دولتی و خصوصی فراهم می‌کند.

‎مدیرکل بنادر و دریانوردی استان خوزستان با اشاره به مطالعات اولیه برای احداث این ابر بندر در مجاورت بندر امام خمینی (ره) ادامه داد: بندر بزرگ خلیج فارس از اسکله‌هایی با آبخور بین ۳۰ تا ۴۰ متر برخوردار خواهد بود که دربرگیرنده مزیت رقابتی نسبت به دیگر بنادر منطقه است.

آقائی کسب سهم حداکثری از بازارهای کانتینری منطقه را به عنوان یکی از اهداف مهم احداث این بندر عنوان کرد و افزود: با بهره برداری کامل از این پروژه، نقشه جذب کالاهای ترانزیت در منطقه خاورمیانه به نفع ایران تغییر چشمگیری خواهد داشت.

وی افزود: بندر بزرگ خلیج فارس در واقع همان فرصتی است که باید از آن به‌عنوان راهکاری در جهت دستیابی جایگاه تجارت دریایی ایران و توسعه این جایگاه در نقش آفرینی در راه گذرهای جدید تجارت دریایی از شرق به غرب، نام برد.

مدیرکل بنادر و دریانوردی خوزستان با بیان اشاره به برنامه‌های توسعه بندری در کشور عراق بیان داشت: بندر تجاری ام‌القصر بصره در سال ۲۰۲۲ به بهره برداری رسیده و قرار است بندر فاو این کشور نیز تا پنج سال آینده نیز به بهره برداری برسد.

وی بیان داشت: بر همین اساس باید توجه داشت که ضرورت احداث بندر جدید استان خوزستان با عنوان بندر بزرگ خلیج فارس در کانال طبیعی و منحصر به فرد خور موسی، توازن رقابت ایران با دیگر کشورهای دارای برنامه توسعه بندری را فراهم می‌کند.

مدیرکل بنادر و دریانوردی استان خوزستان تصریح کرد: در حال حاضر مهمترین عرصه رقابت تجارت دریایی ایران در شمال خلیج فارس، ایجاد توازن با بنادر فاو و ام‌القصر در خور زبیر و خور عبدالله عراق است.

وی به بخش دیگری از این عرصه رقابتی اشاره کرد و گفت: با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام شده، ترکیه این بار به واسطه پروژه ریلی، عراق را به عنوان کشوری با ماهیت عملکرد ترانزیتی در نظر گرفته است.

آقائی اضافه کرد: ترکیه برای تحقق چنین چشم اندازی در حال تدارک برای اجرای خط ریل جدیدی است که خلیج فارس را از طریق بندر بزرگ فاو و خاک عراق به ترکیه و اروپا می‌رساند؛ که اجرای چنین پروژه‌ای می‌تواند منافع ایران در بازار ترانزیت کالا را تحت تأثیر قرار دهد.

مدیرکل بنادر و دریانوردی  استان خوزستان با بیان اینکه همواره احداث بندر بزرگ خلیج فارس در خوزستان می‌تواند زمینه جذب کالاهای ترانزیتی و تغییر رویه‌های صادرات و واردات کالاها در رقابت با کشورهای ترکیه و عراق را فراهم کند افزود: یکی از مهم‌ترین عوامل رشد و توسعه بنادر، عاملی به نام «ضریب دسترسی دریایی» به‌واسطه موقعیت جغرافیایی و جمعیتی آنها خواهد بود.

به گزارش اداره کل بنادر و دریانوردی  استان خوزستان وی ادامه داد: بر همین اساس، بندر بزرگ خلیج فارس با داشتن پسکرانه جمعیتی، صنعتی و دسترسی به کریدورهای زمینی با فراهم کردن بستر جذب کالا، نه تنها نقش استان خوزستان را در رشد اقتصادی کشور مشهودتر می‌کند، بلکه منشأ تحولات اساسی در مسیر راه گذر شرق به غرب خواهد بود.